Junakinja romana Godine u jednom trenutku zamišlja da napiše „totalni roman“ koji bi dočarao prolazak vremena u njoj i van nje, roman koji bi trebalo da uhvati mnoštvo predmeta, no muči je kako će da organizuje nakupljeno sjećanje na događaje, vijesti i hiljade dana. Rezultat ovog pitanja, malog mise en abyme-a usred priče, jeste upravo roman koji čitamo.
Prohujale godine (usput rečeno, Skarlet O'Hara je heroina djetinjstva), kao u savremenim internetskim animacijama, odvijaju se pred našim očima ispisujući jednu osobenu enciklopediju Francuske od De Gola do Sarkozija. Poznatim objektivnim tonom, neutralanim pristupom, sa narativnim „mi“ u ženskom rodu, roman Godine hroničarski notira političke događaje, razgovore porodica za trpezom, knjige koje se čitaju u školi, bioskopski repertoar, kasnije televizijske emisije; evidentiraju se mode oblačenja, pojave određenih tehnoloških inovacija u sve više potrošačkom društvu… Roman sadrži rezimirano i priče ranijih romana: o ocu, o abortusu, o majci, o strasti, o braku, o ljubomori, o sramoti…
Individulani život junakinje uzoran je primjer za ovu prije svega sociološku studiju. Ne čudi pominjanje više puta Pjera Burdjea. Stoga je opravdano treće lice kada se o junakinji pripovijeda. Pravi smisao društvenih pritisaka vidljiv je tek na primjeru pojedinačnih života pa je logično potrebna junakinja koja pamti: „Onim što je ovaj svet utisnuo u nju i njene savremenike poslužiće se da rekonstruiše jedno zajedničko vreme […], da bi, pronašavši kolektivno pamćenje zapamćeno u pojedinačnom, dočarala proživljenu dimenziju Istorije.“ (str. 212)
Tekst nema odvojenih cjelina, poglavlja, nego teče kao i vrijeme, kontuinirano i beskrajno. Fotografije pokreću sjećanja. Promiču junaci Francuske u drugoj polovini XX i početkom XXI vijeka, od Brela i Prevera, Bardo i mode à la Odri Hepbern, Sartra i Simone sa turbanom pa sve do Uelbeka; evocira se više puta Alžirski rat, majska ‘68. godina, jačanja desnice, život imigranata. Zanimljiv je francuski ljevičarski pogled na Vijetnam, na 11. septembar, na Istočnu Evropu.
U svemu tome, jedna žena živi, od djetinjstva u Normandiji, studija, udaje, rađanja, razvoda. Kao profesorka, u učionici prati jasno društvene promjene. Ono na što nas stalno podsjeća Ani Erno jeste da je sve lično duboko društveno uslovljeno: seksualnost, ljubav, brak, roditeljstvo. Žensko „mi“ koje pripovijeda bilo je neophodno da bi se pokazalo jasno generacijsko osvajanje sloboda ali i nova iskušenja i obaveze koje te slobode nose. Nadzor društva je strog kada su žene u pitanju, od garderobe do godina.
Na kraju, da ne zaboravimo da pomenemo da je knjiga koju je junakinja zamislila – oruđe borbe. Još jedan sloj ovog vrhunskog djela jeste društveni i politički angažman. Roman Godine jeste masterpiece nobelovke Ani Erno.